Storm ΙΑΝΟΣ, lessons learned

 

Op 17, 18 en 19 september raasde de Medicane ΙΑΝΟΣ, een orkaan maar dan in het Middelandse zeegebied,  ten zuiden van Sicilië naar de Ionische zee waar hij in de nacht van donderdag 18/vrijdag 19 september tussen de eilanden Kefalonië en Zakintos de eilanden hard raakte met orkaansterkte windsnelheden. Vlagen van boven de 100 knopen wind.

Er is veel schade aangericht aan jachten en op de eilanden.

Agios Eufimia aan de oostkant van Kefalonië rapporteerde dat er 20 zeiljachten zijn gezonken. De schade is groot, ook bij Nidri op Levkas is een jacht gezonken aan de kade en bij Meganisi was dat ook het geval.

Twee jaar geleden hebben wij een soortgelijke medicane meegemaakt, toen lagen we met onze boot op Malta. De orkaan is toen net voor Malta afgebogen maar heeft flinke schade aangericht en later ook in de Ionische zee.

We hebben de ervaring toen opgedaan gebruikt om nu een plan te maken om te proberen zo weinig mogelijk schade op te lopen.

Wij waren zelf onderweg in het gebied bij Levkas en hebben gelukkig op tijd een veilige schuilhaven gevonden door al vroegtijdig, dinsdagochtend 15 september, actie te nemen op het naderend onheil.

Er ontwikkelde zich vanaf dat moment een viertal scenario’s van de waarschijnlijke baan van de Medicane. In alle scenario’s waren de eilanden Kefalonië, Zakyntos en in mindere mate Levkas het gebied waar de kern van de depressie dus met de hoogste windsnelheden overheen zou trekken.

Wij hebben direct een afweging gemaakt van de beste plek om heen te gaan waarbij voor ons de weegfactoren waren:

-Probeer zo ver mogelijk weg te komen van de kern om de hoogste windsnelheden te omzeilen. De verwachting was voor het aan land komen van de orkaan een windkracht 12 met snelheden van 100-110 knopen rondom de kern.

-Probeer zo vlak mogelijk water te vinden met weinig golven en swell. Op open zee stond een golfhoogte van 7 meter, die zou dus best een stuk door kunnen zetten de zeegaten in. Ook met onze ervaring opgedaan op Malta is de golfhoogte een groot probleem om op een plek te kunnen ankeren of om niet tegen een betonnen kade stuk te slaan.

 

In onze afweging van de scenario’s waren een aantal opties die in aanmerking kwamen:

-In ieder geval naar het noorden wegwezen. De meest waarschijnlijke scenario’s voor de orkaan waren een koers zuid richting Kefalonië. In aanmerking kwamen Levkas Marina, Preveza Marina en Paleros. Corfu had ook een optie kunnen zijn maar dat is aanzienlijk verder weg, maar nog wel veiliger.

Omdat we op dat moment dichtbij Paleros lagen hebben we dit als eerste onderzocht, mooi aan hogerwal gelegen, goed beschutte haven tegen de golven dus wat dat aangaat goede optie. Eventueel kan je in relatief ondiep water aan hogerwal ankeren als de haven niet geschikt is.

In de daarop volgende dagen bleek ook dat de afstand tot de kern ca 40-60 nm een reductie  zou zijn van de windsnelheden tot 50-60 knopen.

Het risico van valwinden van de hoge bergen erachter hebben we maar voorlief genomen, naast de belangrijke voordelen van de locatie.

Tot onze verbazing waren er op woensdag nog steeds jachten die Paleros verlieten en zuidgaand gingen liggen veel dichter bij de kern van de depressie, voor ons onbegrijpelijk.

Tegelijker tijd zagen we op Marinetraffic dat de ons bekende boten met ook ervaren bemanning richting Preveza marina gingen, had ook een goed alternatief voor ons geweest.

Wij hebben een ruime plek aan de kade gevonden en de dag voor de storm losbarstte de boot en alle andere boten met extra lijnen ver van de kade, met stormveren en dempingsrubbers vastgelegd. Wij hadden naast ons eigen Rocna anker een nieuwe mooringlijn gevonden die we als tweede ankerlijn gebruikt hebben. Vele boten hebben een tweede anker uitgelegd op de maximale afstand die maar mogelijk was in de haven.

De boten hadden we onderling aan de voorkant verbonden om de zijdelingse druk te verminderen, dit bleek later overigens minder succesvol.

 

Toen de storm losbarstte werden we ondanks alle voorbereidingen toch nog achteruit gezet door veel druk. De dwarslijnen op de boeg van de schepen ving veel op totdat de ankerketting van het eerste bovenwindse schip brak. De druk op onze boot door de gekoppelde boten werd dusdanig groot dat ons anker ging slippen en de mooringlijn van zijn plek kwam, de dwarslijnen voorop hebben we toen losgemaakt waarbij de boot goed bleef liggen.

Een potentieel groot probleem was dat de bovenwindse boot, in dit geval een groot klassiek en erg zwaar Engels schip door de gebroken ankerketting richting de kade verlijerde en grote schade had kunnen aanrichten aan onder andere onze boot. Met veel inspanning is een 50 kg extra anker bovenwinds uitgebracht om het schip op zijn plek te houden. Was dat niet gelukt dan hadden wij direct naar buiten moeten vluchten en voor anker moeten gaan om niet geplet te worden.

 

In het hoogtepunt van de storm hebben veel schepen de motor bijgezet om de druk op het anker te verminderen en los te blijven van de kade.

 

Alle schepen hebben uiteindelijk zonder enige schade de storm overleefd.

 

Op de eilanden ten zuiden van ons waar de windsnelheden veel hoger lagen was veel schade van gezonken boten, schades van boten tegen de kades en boten die door slippende ankers op de kant zijn gezet.

 

Natuurlijk blijft de exacte baan van een orkaan onvoorspelbaar en hebben we naast een juiste afweging ook een flinke portie geluk gehad dat het goed is gegaan.

Lessons learned

Toch zijn er een aantal lessons learned die voor een volgende orkaan voor ons en andere zeilers van toegevoegde waarde kunnen zijn:

-Kies een plek zover mogelijk weg van de kern van de depressie, hoe verder hoe beter.

Vaak heb je een paar dagen de tijd, dan kan je een grote afstand overbruggen

-Of een plek waar het water zo vlak mogelijk blijft, dus hogerwal of een goed ingesloten baai. -Ga niet in een open baai liggen in het verlengde van de verwachte golfrichting!

-Gooi zoveel mogelijk ankerketting uit als maar kan in een haven en leg een tweede anker.

-Lig je in een haven ga zover mogelijk weg van de kade, veel boten slaan daar stuk op.

-Gebruik al je landvasten met schokdempers erop, veren of rubber, maar zorg dat er geen piek trekkrachten op komen.

-Leg achter je boot een kruislingse spring zodat de boot op één plek blijft en daarmee niet zijdelings naar de kade gedrukt wordt.

-Gebruik alle stootwillen die er maar zijn.

-Zorg dat de masten van naastgelegen boten niet direct in elkaars verlengde liggen, dat ze in elkaar kunnen komen.

-Zet je motor bij in zijn vooruit als de druk te groot wordt of de kade te dicht nadert.

-Kijk of er een escape is indien nodig, voor ons had dat de haven verlaten en buiten voor anker kunnen zijn.

-Op vlak water voor anker gaan is ook een uitstekende optie als je de ruimte om je heen hebt, met zoveel ketting als er maar beschikbaar is.

-En haal alles wat kapot kan waaien van je boot af, Bimini, losse spullen eventueel zeilen, vooral een rolfok wil nogal eens aan flarden gaan.